PRIVACY IS DIEFSTAL
GEHEIMEN ZIJN LEUGENS
Dat zijn drie van de stellingen waarop het machtigste internetbedrijf ter wereld, De Cirkel, volgens werkt en leeft. Mae wordt aangenomen bij dit bedrijf en kan haar geluk niet op. Wie wil er nou niet een werkgever die je alle dagelijkse dingen zoals de was, boodschappen doen en schoonmaken uit handen neemt. Een werkgever die op de campus, een andere benaming voor bedrijfsterrein, feestjes, concerten, lezingen en evenementen organiseert waar je gratis naar toe kunt. Sportfaciliteiten die gratis zijn, gratis artsen, gratis te huren kamers zodat je geen tijd kwijt bent met van en naar het werk gaan. En alsof dat nog niet genoeg is, een werkgever die je familie meeverzekerd zodat je je over je ouder wordende en zieke ouders geen zorgen meer hoeft te maken. Ideaal toch?! Het enige wat je daarvoor opgeeft is je privacy, je vrijheid, de dingen die écht van jezelf zijn. Kortom, je geeft jezelf op. Tenminste dat is hoe ik het zie.
Hoofdpersoon Mae ziet dit echter heel anders. Is alles binnen de Cirkel eerst nog overweldigend, al snel is ze er aan gewend dat ze 24 uur per dag op het terrein van haar werk is, dat ze de hele dag vragen beantwoord en likes of frowns uitdeelt aan producten en diensten. Mae gaat volledig op in de filosofie van de Cirkel en geniet met volle teugen van alle aandacht, van alle complimentjes, smiles, uitnodigingen om haar mening te geven en haar hoge notering op de interne ranklists van de Cirkel. Het duurt niet lang voordat ze neerkijkt op de stakkers die een gewoon leven hebben en die niet elk minuscuul detail van hun leven willen delen via internet. Erg egoïstisch vindt Mae hen. Want waarom niet alles delen zodat andere mensen er mee geholpen kunnen worden? Haar ouders en vrienden, die tegengeluiden laten horen tegen de praktijken van de Cirkel, die iedereen ter wereld volledig transparant wil hebben, ergeren haar. Iedereen die vraagtekens durft te zetten is een vijand.
Deze roman is eigenlijk een heel eng boek. Het houdt een spiegel voor van een wereld waar we op af zouden kunnen steven. Net als in de roman kunnen we vanuit huis bijna elke plek ter wereld bekijken, we regelen overheidszaken en privézaken via internet en via de social media delen we ons leven.
Nu is het gelukkig niet zo dat we allemaal een camera om hebben en dat camera's buiten en binnenshuis alles van ons leven vastleggen. Dit gebeurd wel in de Cirkel, waardoor Mae wenselijk gedrag gaat vertonen in plaats van haar natuurlijke gedrag. Toch denk ik dat we niet al te ver af zijn van de realiteit in het boek waar alle online accounts die mensen hebben gekoppeld zijn. Kijk nu maar naar de mogelijkheden om al je social media aan elkaar te linken.
Griezelig is ook het verlies aan identiteit en individualiteit. Mae denkt dat zij dicteert wat andere mensen van producten en diensten vinden, maar lijkt zich niet te realiseren dat zij zelf net zo goed door anderen gedicteerd wordt. Nam ze vroeger 's avonds als snack een brownie, nu weet ze dat haar volgers dit zullen afkeuren en neemt ze fruit of granen. Een avondje rustig thuisblijven is asociaal naar je volgers toe. Die hebben recht om je te zien genieten op een feest of bij een voorstelling.
Enger nog dan het verlies van identiteit is het feit dat dit normaal is geworden. Want wat voor leven heb je nog wanneer alles wat je doet wordt ingegeven door wat andere mensen van je zullen vinden, dat je alleen doet wat men van je verwacht. Ben je dan nog een mens of ben je dan niets meer en minder dan een robot van vlees en bloed die volgens bepaalde patronen leeft en reageert? Die zeer beïnvloedbaar is door goedkeuring en afkeuring te gebruiken.
De vrije wil wordt ook uitgeschakeld, want iedereen wordt verplicht om lid te worden van de Cirkel.Wil je hieraan niet mee doen dan ben je verdacht en krijg je het stempel outcast en onbetrouwbaar. Maar hoe vrij zijn we met zijn allen als een ander bepaald hoe jou vrijheid er uit moet zien?
Er wordt gezegd dat het boek een aanklacht is tegen het fenomeen social media. Toch denk ik dat dit niet helemaal klopt. Het gaat mijns inziens dieper. Het gaat over wie je bent als mens en waar je de grens trekt tussen delen en dingen privé houden: over wat jij kiest te delen. Delen is nu nog grotendeels vrijwillig, maar wordt al wel steeds meer en meer gestuurd.
De Cirkel is niet alleen een prachtig angstaanjagende roman, maar ook een handvat om in te zetten bij lessen mediawijsheid om bewustwording te creëren over hoe je omgaat met o.a. social media. Wat deel je, wat niet, welke digitale voetstappen laat je achter en hoe kun je voorkomen dat je meer prijsgeeft dan je wilt. En misschien wel de grootste en belangrijkste vraag van al: wat ben je bereid op te geven voor het gemak van alles onder een account beheren.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten